Με φορτίο στην πλάτη και τιμή στην καρδιά: Γιαγιά Κερκέλκα – η μοναδική γυναίκα καραβανάρισσα στη Ροδόπη, στην Ξάνθη και στη Δράμα
-
- октомври 15, 2025
Τα βουνά της Ροδόπης δεν είναι εύκολα περάσματα. Δεν τα διασχίζεις έτσι απλά – δεν λες «πάμε» και βρίσκεσαι ξαφνικά στη Θράκη, στην Ξάνθη ή στη Δράμα. Είναι βουνά που απαιτούν θέληση, αντοχή και λόγο για να τα περπατήσεις.
Κι όμως, στα βάθη αυτής της ομίχλης και των κορυφών, ανάμεσα στη Θράκη και το Αιγαίο, έζησε μια γυναίκα που ξαναέγραψε την ιστορία στα μονοπάτια των βουνών. Το όνομά της ήταν Κερκέλκα – γιαγιά Κερκέλκα από το Τσεπελάρε, μια γυναίκα που δεν ακολούθησε απλώς τον αντρικό δρόμο. Τον χάραξε μόνη της. Με φορτίο στην πλάτη και τιμή στην καρδιά.
Δεν ήταν απλώς η γυναίκα κάποιου καραβανάρη. Ήταν η ίδια καραβανάρισσα. Η μόνη γυναίκα που μετέφερε εμπορεύματα μέσα από τα απρόσιτα περάσματα των Ροδόπης, εκεί όπου μόνο τα γεράκια τολμούν να ρίξουν σκιά.
Το θάρρος της δεν μετριόταν με λόγια. Μετριόταν με βήματα πάνω σε πέτρα και λάσπη. Με κιλά φορτωμένα στις πλάτες. Με χιλιόμετρα σιωπής και ιδρώτα.
Η Ροδόπη δεν είναι απλά ένα όμορφο βουνό. Είναι λαβύρινθος από χαράδρες και κορυφογραμμές. Δεν συγχωρεί τους αδύναμους. Από την αρχαιότητα, η ανθρώπινη κίνηση καθοριζόταν από το έδαφος – δίπλα σε ποτάμια, πάνω σε βουνά, μέσα από ρεματιές. Και εκεί, ανάμεσα στο Τσεπελάρε, την Ξάνθη, τη Δράμα και τα Ανατολικά Ροδόπη, η Κερκέλκα διέσχισε αυτά τα εδάφη όπως κανείς άλλος.
Οι καραβανάρηδες τότε ήταν οι παλιοί «διανομείς» της ζωής – άνθρωποι με τέχνη και σθένος. Μετέφεραν τρόφιμα, ύφασμα, μαλλί, εργαλεία, προϊόντα για την αγορά. Με τα χέρια, με μουλάρια, με κάρα. Σε λάσπη, σε χιόνι, σε ήλιο και βροχή. Ήταν δύσκολη και ανδρική δουλειά.
Μέχρι που ήρθε η γιαγιά Κερκέλκα. Και ανέτρεψε τα πάντα.
Όχι γιατί της το επέτρεψαν. Αλλά γιατί το βουνό ήταν και δικό της. Όπως ήταν όλων. Με αδάμαστη θέληση, άρχισε να μεταφέρει εμπόρευμα στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αιώνα. Πέρασε απ’ τις πλαγιές του Τσεπελάρε μέχρι τη Θράκη, την Ξάνθη, τη Δράμα, τη Νευροκόπη και τα ανατολικά της Ροδόπης.
Δεν ζητούσε προσοχή. Την κέρδιζε. Με τη δύναμη, την περηφάνια και την αίσθηση αξίας που γεννιέται μέσα από καθημερινό κόπο.
Στη μοναδική φωτογραφία που έχει σωθεί, η γιαγιά Κερκέλκα κοιτάζει κατευθείαν τον φακό. Με βλέμμα που δεν ρωτά. Δηλώνει. Ένα βλέμμα-πέτρα. Ένα βλέμμα που κάνει ακόμα και σήμερα όποιον το δει να σταθεί με σεβασμό.
Σήμερα, όταν μιλάμε για τη Ροδόπη, σκεφτόμαστε λύρες, τραγούδια, μύθους και θρύλους. Μα ας μην ξεχνάμε πως αυτή η γη χτίστηκε και με κόπο. Από ανθρώπους που περπατούσαν με σακιά στους ώμους, όταν εμείς δεν ήμασταν καν ιδέα. Από ανθρώπους που δεν περίμεναν το εύκολο. Όπως η γιαγιά Κερκέλκα.
Η ιστορία της δεν είναι σε βιβλία. Αλλά ζει από στόμα σε στόμα. Σαν φλόγα που δεν σβήνει. Σαν αλήθεια που δεν χρειάζεται στόλισμα. Γιατί είναι αρκετή από μόνη της.
Η Κερκέλκα δεν είναι μόνο μέρος του λαϊκού θρύλου. Είναι απόδειξη. Πως η γυναίκα μπορεί να είναι μάνα και νοικοκυρά, αλλά και ταξιδιώτισσα, έμπορος, εργάτρια, μαχήτρια. Κι όταν χρειαστεί – όλα αυτά μαζί.
Σήμερα δεν υπάρχουν πια καραβανάρηδες. Οι δρόμοι είναι ασφαλτοστρωμένοι, τα προϊόντα ταξιδεύουν με ταχύτητα. Μα στα ήσυχα χωριά της Ροδόπης, εκεί που η πέτρα ακόμα κρατά μνήμες, υπάρχει ένα όνομα που το βουνό δεν ξεχνά: Κερκέλκα.
Η γυναίκα με βλέμμα από γρανίτη και καρδιά πολεμιστή.
Και γι’ αυτό, η Ροδόπη δεν είναι απλά ένα βουνό. Είναι χαρακτήρας.
Be the first to leave a review.
